Układ hamulcowy w samochodzie jest jednym z najważniejszych. Jego prawidłowe działanie ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo osób podróżujących autem oraz innych uczestników ruchu drogowego. Aby układ działał poprawnie, należy regularnie kontrolować i wymieniać wszystkie części eksploatacyjne w pojeździe oraz dbać o przeprowadzenie koniecznych prac serwisowych na czas. Co jaki czas należy wymieniać płyn hamulcowy? Jak zrobić to poprawnie oraz jaki będzie koszt takiej usługi? 

 

Płyn hamulcowy znajdujący się w układzie jest cieczą higroskopijną, co oznacza, że pochłania wilgoć ze swojego otoczenia. Głównie z tego względu przewiduje się, że maksymalne dopuszczalne stężenie wody w zbiorniczku wyrównawczym może wynosić do 3%. W przewodach hamulcowych procentowa ilość H2O może być znacznie większa, dlatego też nie wolno zapominać o regularnych wymianach płynu. Co się stanie, jeśli w cieczy będzie za dużo wilgoci? Odpowiedź jest prosta. Nagromadzona woda obniża maksymalną temperaturę, w jakiej płyn wrze, co jest szczególnie niebezpieczne w sytuacji, gdy kierowca stale korzysta z hamulca nożnego np. podczas zjazdu ze stromego wzniesienia. Wówczas ciecz osiąga bardzo wysoką temperaturę, a duża ilość wody powoduje zagotowanie, obniżając tym samym skuteczność całego układu hamulcowego. Głównie z tego powodu trzeba pamiętać o regularnej wymianie, szczególnie jeśli auto porusza się tylko w górzystym terenie. 

 

Gdzie jest zbiornik płynu hamulcowego w samochodzie? 

Kierowcy, którzy nie wiedzą, gdzie w samochodzie znajduje się zbiorniczek płynu hamulcowego, powinni czym prędzej uzupełnić swoją wiedzę. Jest on widoczny po otwarciu maski i znajduje się w niedalekim sąsiedztwie jednostki napędowej. Ma mniejszy rozmiar od zbiornika na płyn do mycia szyb czy od tego przeznaczonego na ciecz chłodzącą. Zazwyczaj jest zlokalizowany z lewej lub z prawej strony w górnym, lub dolnym rogu. Na korku jest narysowana kontrolka układu hamulcowego w kolorze żółtym. Co więcej, w niektórych modelach samochodów kierowca ma od razu informację w postaci wskaźnika DOT, co wskazuje jaki rodzaj płynu należy zastosować do konkretnego pojazdu. 

Płyn hamulcowy – rodzaje 

Płyn hamulcowy jest cieczą, która bazuje na glikolu lub silikonie. Ma on za zadanie wypełnić wnętrze całego układu hamulcowego, a także odpowiadać za prawidłową pracę zacisków hamulcowych, które przez docisk klocków do tarcz spowalniają samochód. W sprzedaży jest dostępnych kilka rodzajów płynów hamulcowych, które należy odpowiednio dopasować do posiadanego pojazdu. W zależności od auta można wybrać między 4 dostępnymi wariantami: 

• DOT 3: Bazujący na glikolu, temperatura wrzenia suchego płynu wynosi 205 stopni Celsjusza, mokrego 140 stopni Celsjusza. 

• DOT 4: Również bazujący na glikolu, temperatura wrzenia suchej cieczy wynosi 230 stopni Celsjusza, mokrego 155 stopni Celsjusza. 

• DOT 5: Jedyny płyn hamulcowy bazujący na silikonie, w przypadku płynu suchego wrze w temperaturze 260 stopni Celsjusza, mokry gotuje się w temperaturze 180 stopni Celsjusza.  

• DOT 5.1: Bazujący na glikolu, temperatura wrzenia suchej cieczy następuje w temperaturze 260 stopni Celsjusza, płynu mokrego w temperaturze 180 stopni Celsjusza.

Wskaźniki, które widnieją na każdym opakowaniu, są bardzo ważną informacją dla mechanika czy właściciela pojazdu wskazującą na rodzaj zastosowanej bazy oraz informacją o tym, w jakiej temperaturze płyn wrze. Używanie innego niż zalecany przez producenta jest raczej bezzasadne, dlatego też dla bezpieczeństwa lepiej stosować się do informacji znajdujących w książce serwisowej pojazdu. 

 

Kiedy wymieniać płyn hamulcowy? – objawy zużycia 

Wielu kierowców zastanawia się, jakie są typowe objawy zużycia płynu hamulcowego wynikające z zaniedbań eksploatacyjnych. Okazuje się, że na problemy z prawidłowym działaniem układu hamulcowego nie trzeba długo czekać, ponieważ pierwsze objawy są wyczuwalne po naciśnięciu pedału nożnego hamulca. 

• Niska skuteczność hamowania: Samochody, które nie są stare i nie są mocno wyeksploatowane, powinny mieć skróconą drogę hamowania w porównaniu do starszych modeli mających wiele tysięcy więcej kilometrów za sobą. Kierowcy powinni zwrócić uwagę na to, że wraz z przejechanym dystansem zmniejsza się skuteczność hamowania. Powodem tego jest nagromadzona w układzie woda, która doprowadza do wrzenia cieczy, co ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie efektywności hamowania. Jeśli płyn był niedawno wymieniony, mogło dojść do awarii pompy hamulcowej, jednak to musi zdiagnozować mechanik. 

• Korozja układu hamulcowego: Innym, często spotykanym problemem jest występująca na zaciskach hamulcowych korozja. Najczęściej rdza osiada na tłoczkach znajdujących się wewnątrz zacisków, utrudniając swobodne działanie elementu. Pojawiające się problemy z hamowaniem świadczą o tym, że nadszedł czas wymiany płynu, który z czasem stracił swoje właściwości antykorozyjne. Nagromadzenie rdzy na zaciskach oraz wewnątrz nich powoduje poważne problemy, a skutki zaniedbań mogą być bardzo kosztowne. Jeśli zardzewiały tłoczek nie wraca na swoje miejsce, tylko cały czas dociska klocek do tarczy, wówczas następuje przegrzanie, co doprowadza do szybkiego zużycia, a nawet zniszczenia części. Pierwszymi objawami, jakie pojawiają się podczas tego typu awarii, są: Piszczenie dobiegające z kół podczas jazdy na wprost lub skręcania, wydłużona droga hamowania pojazdu, przegrzewanie tarczy, zacisków, klocków i całego koła, a także specyficzny zapach i nalot pojawiający się w okolicy uszkodzonego koła. 

• Zaniedbania podczas serwisu: Niektórzy mechanicy, chcąc oszczędzić sobie pracy, zapominają o koniecznej wymianie płynu hamulcowego podczas wymiany elementów w układzie hamulcowym. Jeśli w serwisie pracownicy ingerują w układ lub wstawiają nowe części takie jak: Zaciski hamulcowe, pompa hamulcowa, przewody stałe lub elastyczne to zawsze należy od razu dokonać wymiany cieczy znajdującej się w układzie. 

• Zanieczyszczenia pojawiające się w zbiorniczku: Jeśli właściciel pojazdu zauważy, że w środku zbiorniczka na płyn hamulcowy znajdują się zanieczyszczenia lub ktoś przez pomyłkę wlał inną ciecz, należy od razu dokonać wymiany w całym układzie. To samo dotyczy pęknięcia materiału wykonanego z tworzywa sztucznego, które po wielu latach może się rozszczelnić.  

Wymiana płynu hamulcowego 

Decydując się na wymianę płynu hamulcowego, nie należy robić tego samodzielnie. Dotyczy to szczególnie osób, które nie znają się na mechanice i przez swoją niewiedzę mogłyby doprowadzić do poważnych konsekwencji. Układ hamulcowy jest bardzo ważny, dlatego też nie wolno w niego ingerować bez odpowiedniej wiedzy i umiejętności. Należy o tym pamiętać, ponieważ wymiana płynu nie polega jedynie na spuszczeniu starego i dolaniu nowego. Proces jest bardziej zaawansowany, dlatego też wymaga odpowiedniego podejścia, a także użycia specjalistycznego sprzętu. Najlepszym sposobem pozwalającym na wymianę płynu hamulcowego jest użycie odpowiednio zaprojektowanego urządzenia, które wytwarza podciśnienie. Zestaw ten składa się z pojemnika na zużytą ciecz, do którego trzeba podłączyć przewód kompresora, z gumowej rurki, a także z dodatkowego zbiornika niezbędnego do uzupełniania płynu. Podczas manualnej wymiany, bezpośrednio na odpowietrznik należy założyć gumowy przewód, który jest połączony z pojemnikiem. W momencie, gdy poziom płynu jest odpowiedni, należy odkręcić odpowietrznik, a następnie przy pomocy podciśnienia wyssać starą ciecz z układu zastępując ją jednocześnie świeżym płynem. Czynność należy powtórzyć przy każdym kole, podłączając się do odpowietrznika. Podczas właściwej wymiany ciecz przepływająca przez rurkę musi być czysta i pozbawiona pęcherzyków powietrza świadczących o zapowietrzeniu układu. Ważne jest to, aby pamiętać, że cała procedura powinna zostać rozpoczęta od koła znajdującego się najbliżej pompy ABS. 

 

Jak często wymieniać płyn hamulcowy? 

Wielu kierowców zapomina o koniecznych wymianach płynu hamulcowego, co w dłuższym okresie użytkowania pojazdu może być negatywne w skutkach. Mechanicy zalecają, aby wymianę przeprowadzać co 60 tysięcy kilometrów lub co dwa lata. W trakcie użytkowania auta trzeba także regularnie sprawdzać poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku wyrównawczym oraz kontrolować stan hamulców. Oczywiście, jeśli mechanik ingeruje w układ hamulcowy, wymieniając tarcze oraz klocki lub przeprowadza regenerację zacisków, zaleca się, aby od razu wymienić także płyn. Oszczędzi to nie tylko czas związany z koniecznością ponownej wymiany, ale przede wszystkim będzie właściwie współpracowało z nowymi elementami. Jak sprawdzić płyn hamulcowy? Osoby, które znają się na mechanice mogą zaopatrzyć się w tester służący do sprawdzania zawartości wody w cieczy. Jeśli wynik będzie wskazywał na zawilgocenie, wówczas należy udać się do warsztatu na wymianę. 

Czy można dolać płyn hamulcowy? 

Właściciele samochodów zastanawiają się, czy mieszanie płynów hamulcowych jest błędem. Okazuje się, że nie ma żadnych przeciwwskazań świadczących o tym, że nie wolno dolewać czy mieszać płynów od różnych producentów. Najważniejsze jest to, aby surowo przestrzegać zaleceń producenta dotyczących wskaźnika DOT, który jest umieszczony w instrukcji obsługi pojazdu oraz na korku od zbiorniczka wyrównawczego. Jeśli ten parametr jest zachowany, można spokojnie uzupełnić ciecz do właściwego poziomu.  

 

Wymiana płynu hamulcowego – cena 

Koszt wymiany płynu hamulcowego nie jest wysoki, jednak wszystko uzależnia się od tego, do jakiego serwisu samochód zostanie oddany. Korzystając z pomocy ASO, należy liczyć się z tym, że usługa będzie dwa razy droższa, ponieważ godzina pracy mechanika w autoryzowanym serwisie kosztuje znacznie więcej w porównaniu do osoby pracującej w zwykłym warsztacie. Obecnie koszt wymiany płynu hamulcowego waha się od 80 do 150 zł w zależności od miasta oraz renomy serwisu. Przeglądając oferty, można znaleźć cenę za całą usługę obejmującą również koszt zakupu płynu, co jest bardzo dobrą opcją i może okazać się najbardziej opłacalne. Za 500 ml cieczy przeznaczonej do układu hamulcowego należy zapłacić od 20 do 25 zł, co w przypadku wymiany raz na dwa lata nie jest dużym obciążeniem dla budżetu. 

 

O czym należy pamiętać podczas regularnego serwisowania samochodu? 

Regularna wymiana oleju silnikowego, wszystkich filtrów oraz zadbany i wyczyszczony układ hamulcowy pozwalają przez większość czasu cieszyć się bezawaryjnym samochodem. Problemy pojawiają się dopiero wówczas, gdy właściciel pojazdu dopuszcza się poważnych zaniedbań, co w przyszłości skutkuje częstymi awariami. Nieregularność w wymianie części oraz płynów eksploatacyjnych lub oszczędzanie i wybór najtańszych produktów skutkuje tym, że w bardzo krótkim czasie samochód musi ponownie odwiedzić serwis. Oczywiście bezawaryjne auta nie istnieją, ponieważ nawet modele opuszczające salony samochodowe są narażone na poważne awarie powodujące konieczność powrotu na lawecie. Wiadome jest jednak to, że w przypadku pojazdów sprawdza się powiedzenie ,,jak dbasz, tak masz”. Jeśli właściciel auta inwestuje, regularnie wymienia części oraz dba o pojazd, to może być spokojny o jego stan. Jakie pozycje znajdują się na liście dotyczącej regularnego serwisowania? 

• Olej silnikowy oraz filtr: Większość kierowców stara się pamiętać o konieczności wymiany środka smarnego w jednostce napędowej. Dobrej jakości olej 10w 40, 5w 40 czy 10w 30 są najczęściej wybierane do samochodów osobowych poruszających się po drogach. Należy pamiętać, że środek smarny trzeba wymieniać co roku lub co 10-15 tysięcy kilometrów. Oprócz oleju konieczna jest także wymiana filtra, który można zakupić w sklepie motoryzacyjnym za niewielką kwotę. 

• Filtry paliwa, kabiny oraz powietrza: Oprócz konieczności wymiany oleju silnikowego wraz z filtrem należy pamiętać o regularnej wymianie wszystkich elementów filtrujących w pojeździe. Warto zaznaczyć, że jest to istotna kwestia. Filtr paliwa odpowiada za oczyszczanie mieszanki paliwowej, która trafia do silnika. Jeśli element ten jest bardzo zużyty, wówczas pogarsza się jego wydajność oraz skuteczność w usuwaniu zanieczyszczeń. Większość producentów zaleca, aby dokonywać wymiany między 20 000 km a 30 000 km. Należy także pamiętać o filtrze kabiny oraz powietrza. Te dwa elementy muszą zostać wymienione co 15 000 – 30 000 km. W zależności od rodzaju samochodu należy dbać o to, aby filtr powietrza był czysty, ponieważ oczyszcza się w ten sposób powietrze docierające do komory spalania. 

• Klocki i tarcze hamulcowe: Każdy ma świadomość, że prawidłowe działanie układu hamulcowego ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo wszystkich osób podróżujących samochodem. Regularna kontrola stanu klocków oraz tarcz może znacząco poprawić komfort podróżowania, ponieważ kierowca wie, że w razie potrzeby auto zatrzyma się w odpowiednim momencie. Zużycie elementów układu hamulcowego jest zależne od tego, w jaki sposób eksploatuje się samochód. Jeśli pojazd porusza się głównie po mieście, logiczne jest, że zużycie nastąpi szybciej niż w przypadku auta robiącego długie trasy po autostradzie. Warto jednak wiedzieć, że klocki zużywają się znacznie częściej niż tarcze, dlatego też nie zawsze występuje konieczność wymiany obydwu elementów jednocześnie.